Calorieën tellen om af te vallen?

Hey WordFit’er,

We schreven eerder al een blogbericht over de ‘energiebalans’: als je evenveel energie (calorieën) opneemt als je verbruikt, dan blijf je op gewicht. Wil je enkele kilootjes kwijt? Dan moet je minder energie opnemen (op je voeding letten) of meer energie verbruiken (bewegen).

Als je zou kunnen meten (of tellen) hoeveel calorieën je opneemt en ook hoeveel je er verbruikt, zou je dus makkelijk kunnen afvallen - of gewicht bijkomen indien dit nodig zou zijn. Moet je dan calorieën gaan tellen?

Een calorie is de hoeveelheid energie die nodig is om 1 gram water met 1 graad Celsius te verwarmen. Het is energie voor je lichaam. Net zoals een auto brandstof nodig heeft om te rijden, heeft je lichaam calorieën nodig om in leven te blijven en goed te functioneren.

Op verpakkingen van voedingsmiddelen staat het aantal calorieën vermeld. Van onverpakte voeding kan je het aantal calorieën berekenen via bepaalde websites of apps voor de smartphone.

Calorieën tellen werkt, maar dat betekent helemaal niet dat je calorieën moet tellen. Dat is een misverstand, net zoals dat je een crashdieet zou moeten volgen om een negatieve energiebalans te bekomen. Je gewicht kan namelijk sterk afnemen door bijvoorbeeld frisdranken en fruitsappen te laten staan.

Het probleem bij veel mensen is dat ze blijven eten, ook als ze geen honger hebben. Of dat ze de verkeerde voedingsmiddelen eten (met veel suiker en verzadigd vet), die veel calorieën bevatten maar weinig nuttige en verzadigende voedingsstoffen (complexe koolhydraten, onverzadigde vetten, eiwitten, vitaminen en mineralen).

Er zijn verschillende diëten die verleiders vermijden. Een voorbeeld hiervan is het paleo dieet (‘oerdieet’), dat bestaat uit vlees, vis, eieren, groenten, fruit, noten en zaden. Meerdere studies hebben aangetoond dat mensen hiermee spontaan minder gaan eten. Het is namelijk een voedingspatroon dat voor de meeste mensen nauwelijks verleiders bevat, waardoor ze niet meer eten wanneer ze geen honger meer hebben. Dat zorgt ervoor dat veel, maar niet alle(!), mensen automatisch gewicht verliezen. Voor die laatste groep en voor wie een specifieke prestatie moeten halen, kan calorieën tellen wel nuttig zijn.

Calorieën tellen kan waardevol zijn om inzicht te krijgen in wat en hoeveel je eet, wat je energiebehoefte ongeveer is en welke voedingsstoffen er in welke producten zitten. Maar voor veel mensen is calorieën tellen geen hulp. We geven je een aantal goede redenen mee waarom niet!

Het geeft valse zekerheid

Om bij te houden hoeveel calorieën je opneemt, kan je gebruik maken van tabellen of apps of de voedingswaarden op verpakkingen bekijken. Maar die getallen zijn slechts gemiddelden. De voedingswaarde is van verschillende factoren afhankelijk. Zo is er de grootte van het product: geen twee peren bijvoorbeeld wegen precies evenveel. Of de rijpheid: een overrijpe banaan heeft meer suiker ontwikkeld dan een onrijpe. Je kunt dus nooit weten hoeveel calorieën de maaltijd op je bord precies bevat. Bovendien weet je ook niet exact wat jouw lichaam nodig heeft. De aanbevolen caloriebehoeften zijn ook maar berekend op basis van gemiddelden. Jouw energiebehoefte hangt af van je leeftijd, gewicht, lengte, lichaamssamenstelling en activiteitsniveau. Er bestaan formules waarmee je dit kan berekenen, maar dit blijft een schatting.
Je legt de verkeerde focus

Als je calorieën telt, gaat alle aandacht naar die getallen, vaak zonder op de andere aspecten van voeding te letten. Voeding levert naast calorieën namelijk ook heel wat andere zaken: eiwitten, vetten, vezels, vitaminen, mineralen en antioxidanten. Die zijn ook heel belangrijk als je gezond wil eten!

Calorieën tellen kan ervoor zorgen dat je gezonde calorierijke producten gaat vermijden. Avocado, banaan, noten, zaden, olijfolie en pindakaas bevatten bijvoorbeeld veel calorieën. Maar ze leveren ook veel waardevolle voedingsstoffen voor ons lichaam. Het is dus verstandiger om een avocado te eten dan een stuk slagroomtaart, ook al bevatten ze ongeveer evenveel calorieën.
De ene calorie is de andere niet

Een calorie is een calorie, denk je? Dat klopt niet! Het maakt namelijk een verschil in welke vorm je die calorie inneemt. Zo zal je energieverbruik toenemen als je eiwitrijke en vezelrijke voeding eet. Je lichaam heeft namelijk energie nodig om eiwitten te kunnen verwerken. Ongeveer 30 procent van de calorische waarde van eiwitten wordt verbruikt bij het verteringsproces! Voor vetten en koolhydraten ligt het verwerkingspercentage veel lager.
Je luistert niet meer naar je lichaam

Wanneer je enkel eet wat je volgens de caloriebehoefte in je hoofd mag eten, luister je eigenlijk helemaal niet meer naar de honger- en verzadigingssignalen die je lichaam geeft. Soms heb je, om wat voor reden dan ook, meer eten nodig. Als je dan strak vasthoudt aan een bepaalde hoeveelheid, negeer je de natuurlijke, gezonde signalen van je lichaam dat aangeeft waar het behoefte aan heeft.
Het kan een obsessie worden

Calorieën tellen kost veel tijd en moeite, doordat je verpakkingen moet lezen, voedingsmiddelen moet afwegen en na ieder eetmoment precies moet noteren wat je hebt gegeten.

Het kan ook zijn dat je steeds strengere doelen gaat stellen voor jezelf. Je begint bijvoorbeeld met als doel om 1700 kcal op een dag te eten. Maar wanneer je niet snel genoeg resultaat ziet, stel je dit bij naar 1200 kcal. Dat is echter voor veel mensen te weinig om voldoende goede voedingsstoffen te kunnen binnenkrijgen.
Vergeet ook niet dat je ook mag genieten van eten! Af en toe iets ongezonds en calorierijks eten moet dus zeker kunnen.

Eet alleen wanneer je honger hebt, en niet meer dan je nodig hebt. Kies zoveel mogelijk voor natuurlijke, onbewerkte producten zoals groenten, fruit, volle granen, peulvruchten, noten en zaden. Drink vooral water, eventueel afgewisseld met koffie of thee zonder suiker.
Beweeg regelmatig. Het geeft je calorieverbruik een boost.
Weeg jezelf 1 keer per week op een vast moment, om je vooruitgang op te volgen.